پارامترهای رشد جمعیت شته جالیز Aphis gossypii روی هشت ژنوتیپ خیار Cucumis
عنوان دوره: اولین کنگره بین المللی حشره شناسی ایران
نویسندگان
چکیده
در این پژوهش تأثیر هشت ژنوتیپ خیار Cucumis شامل TR-186، TR-221، TR-250، گیرتاپ، نگین، پویا و سپهر و خیار چنبر Cucumis melo var. flexuosus بر پارامترهای رشد جمعیت شته جالیز Aphis gossypii مطالعه شد. این آزمایش در شرایط کنترل شده در دمای 1±25 درجه‌ی سیلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره-ی روشنایی:تاریکی 8:16 انجام شد. پارامترهای رشد جمعیت؛ شامل نرخ خالص تولید مثل (R_0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r_m)، نرخ متناهی رشد جمعیت (λ)، نرخ ناخالص تولید مثل (GRR) و میانگین زمان یک نسل (T)؛ با برنامه‌ی Two-Sex MSChart تجزیه و تحلیل شدند. اختلاف پارامترهای ارزیابی شده روی این میزبان‌ها معنی‌دار بود. دامنه‌ی نرخ خالص تولید مثل از 70/43 روی ژنوتیپ "TR-221" تا 39/93 شته روی ژنوتیپ "پویا" متغیر بود. کم‌ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت و نرخ متناهی رشد جمعیت روی ژنوتیپ TR-250 (به ترتیب 378/0 و 460/1 بر روز) و بیشترین آن‌ها روی ژنوتیپ "پویا" (به ترتیب 471/0 و 602/1 بر روز) مشاهده شد. نرخ ناخالص تولید مثل روی ژنوتیپ‌های TR-186، TR-221، TR-250، خیارچنبر، گیرتاپ، نگین، پویا و سپهر به ترتیب 63/98، 8/79، 44/82، 82/83، 03/79، 12/90، 94/127 و 84/111 پوره بود. بیش-ترین و کم‌ترین میانگین زمان یک نسل 20/10 و 23/9 روز بود که به ترتیب روی ژنوتیپ‌های "نگین" و "TR-250" ثبت شد. بر اساس نتایج به دست آمده، از بین ژنوتیپ-های ارزیابی شده، ژنوتیپ "TR-250" به دلیل کم‌تر بودن نرخ خالص تولید مثل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی رشد جمعیت، نرخ ناخالص تولید مثل و طولانی‌تر بودن میانگین زمان یک نسل؛ مقام‌ترین و ژنوتیپ "پویا" بر اساس این پارامترها، حساس‌ترین ژنوتیپ شناخته شد. از این اطلاعات می‌توان برای تخمین مقاومت میزبان‌ها، بهبود برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات و کمک به انتخاب ژنوتیپ‌ها برای برنامه‌های به‌نژادی گیاهان زراعی استفاده کرد.
کلیدواژه ها