گزارش جدید سه گونه زنبور مخملی (Hymenoptera: Apidae) از ایران

عنوان دوره: اولین کنگره بین المللی حشره شناسی ایران

زنبورهای مخملی از جنسBombus ، متعلق به خانواده (Apidae) و بالاخانواده Apoideaهستند. در دنیا تا‌‌کنون 250 گونه از این زنبورها شناسایی شده است. این زنبورها در مناطق مختلف دنیا از جمله مناطق کوهستانی ایران زندگی می‌کنند و به عنوان گرده‌افشان‌های مهم گیاهان در شرایط طبیعی و گلخانه‌ای شناخته می‌شوند. در طی ده سال اخیر تغییراتی در سیستم رده بندی این زنبورها اتفاق افتاده است. از جمله تعداد زیرجنس‌های این زنبورها به 15 زیرجنس تعدیل شده است و برخی گونه‌ها مترادف شناخته شده و تحت عنوان یک گونه معرفی شده‌اند. در طی سال‌های 1388 تا 1394 با نمونه برداری‌های سالیانه از مناطق مختلف ایران مناطق بیشتری از محل زندگی این زنبورها در ایران مشخص شد. این مناطق از استان‌های کهگیلویه وبویراحمد (کاکان، سی سخت)، فارس (سپیدان و سربست)، چهار محال بختیاری (چشمه شیخ علیخان، بابا حیدر، فارسان)، ارومیه (سیلوانا) بود. همچنین در این نمونه برداری‌ها بسیاری از کاست‌های مربوط به گونه‌های مختلف نیز تکمیل شد که اکنون در موزه حشرات گرده افشان ایران در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج نگهداری می‌شوند. نمونه‌های گزارش‌های جدید توسط پیر راسمونت (Pierre Rasmont) در آزمایشگاه جانور شناسی دانشگاه مانس (Mons) بلژیک تأیید نهایی گردید. گزارش های جدید شامل B. (Melanobombus) sichelii ، B. (Psithyrus) rupestris و B. (Thoracobombus) velox بودند. گونه اول، B. (Ml.) sichelii، از استان‌های تهران (دیزین)، گلستان (گرگان، شاه کوه)، اردبیل (سبلان، آلوارس، سرعین، موئیل) و قزوین (معلم کلایه، ورک) جمع آوری شد. گونه دوم، B. (Ps.) rupestris، از استان‌ قزوین (معلم کلایه، ورک) و گونه سوم، B. (Th.) velox، از استان‌های البرز (جاده چالوس، کمربن، ایلکا)، قزوین (معلم کلایه، ورک) جمع آوری شدند. مطابق با آخرین اصلاحات انجام گرفته در رده‌بندی این زنبورها، تاکنون حضور 34 گونه از 11 زیرجنس از زنبورهای مخملی در ایران تأیید می‌گردد. فهرست نهایی این زنبورها به شرح زیر است. گونه B. (Mendacibombus) handlirschianus که از گونه‌های نادر بوده و صرفاً از شمال ایران و در سال 1938 گزارش شده بود در نمونه‌برداری های اخیر از مناطق موئیل، آلوارس، شیروان درسی و دامنه کوه‌های کسری در استان اردبیل جمع آوری گردید.

زنبورهای مخملی؛ ایران؛ رکورد جدید