نوسانات جمعیت و پراکنش فضایی سنک گلابی، Stephanitis pyri (Hem., Tingidae)، روی درختان گردو در منطقه‌ی کرمانشاه
عنوان دوره: اولین کنگره بین المللی حشره شناسی ایران
نویسندگان
چکیده
طی سالیان اخیر سنک گلابی، Stephanitis pyri (Fabricius)، به‌عنوان یکی از فراوان‌ترین آفات گردو در باغات استان کرمانشاه مشاهده شده است. پوره‌ها و حشرات کامل سنک گلابی ضمن تغذیه از شیره‌ی نباتی در سطح زیرین برگ، مقدار زیادی فضولات به‌صورت نقاط سیاه‌رنگ بر جای گذاشته و باعث ایجاد نقاط رنگ‌پریده روی سطح برگ می‌شوند. سنک گلابی دارای پنج سن پورگی بوده و به‌صورت حشره‌ی کامل زمستان گذرانی می‌کند. در این مطالعه که روی درختان گردوی شهرستان کرمانشاه انجام شد، نوسانات جمعیت سنک گلابی طبق یک برنامه‌ی نمونهبرداری بررسی و بر اساس داده‌های حاصل، نوع پراکنش فضایی تعیین شد. نمونه‌برداری‌ها در طول فصل پاییز سال 1393 و بهار 1394 انجام گردید. هر پنج برگچه انتهایی شاخه به‌عنوان یک واحد نمونه در نظر گرفته شد. اولین نمونهبرداری با 30 واحد نمونه انجام شد و سپس بر اساس نتایج حاصل و با در نظر گرفتن خطای نسبی 25 درصد، تعداد نمونه‌ی موردنیاز در هر مرتبه نمونهبرداری محاسبه گردید که بر این اساس تعداد نمونه‌های لازم بین 100 تا 500 عدد متغیر بود. داده‌های حاصل از نمونهبرداری، از طریق قانون توان تیلور و روش رگرسیونی آیوائو برازش شد و بر اساس مقدار شیب خط رگرسیون، نوع پراکنش فضایی تعیین گردید. طبق نتایج به‌دست‌آمده، اوج جمعیت پوره‌ها و حشرات کامل در سال 1393 در اوایل مهرماه مشاهده گردید و پس‌ازآن جمعیت رو به کاهش نهاد تا اینکه از روز 30 آبان به بعد، جمعیت حشرات کامل فعال روی درختان به صفر رسید. در بهار و از اواخر فروردین‌ماه فعالیت حشرات کامل زمستان‌گذران روی علف‌های هرز آغاز گردید و در روز سوم اردیبهشت، اولین حشرات کامل روی درختان گردو مشاهده شدند. تخم‌گذاری حشرات کامل از روز 13 اردیبهشت‌ماه آغاز شد و اولین پوره‌ها در روز سوم خرداد ظاهر شدند. اوج جمعیت پوره‌ها در روز 12 خرداد‌ماه و اوج جمعیت حشرات کامل نسل بهاره در روز 20 خرداد مشاهده گردید و پس‌ازآن رو به کاهش نهاد. بر اساس روش‌های رگرسیونی قانون توان تیلور و آیوائو، الگوی پراکنش فضایی تمام سنین پورگی و حشرات کامل از نوع تجمعی تشخیص داده شد و در تمام موارد، شیب خط رگرسیون به‌طور معنی‌داری بزرگ‌تر از یک به‌دست آمد.
کلیدواژه ها