الگوی پراکنش اقلیمی شته‌های ناقل پوتی‌ویروس‌های حبوبات در ایران
عنوان دوره: اولین کنگره بین المللی حشره شناسی ایران
نویسندگان
چکیده
پوتی‌ویروس‌ها از جمله مهم‌ترین ویروس‌های آلوده کننده‌ی حبوبات به شمار می‌آیند. گونه‌های مختلف شته‌ها علاوه بر ایجاد آسیب از طریق تغذیه مستقیم، ناقل این عوامل بیماری‌زای گیاهی هستند. به منظور شناخت ارتباط اقلیمی این ویروس‌ها با شته‌های ناقل آن در قالب یک پروژه کلان در مرحله نخست مدل پراکنش هشت گونه شته ناقل شامل (C.L.Koch,1854) Aphis craccivora،A. nerii (Boyer de Fonscolombe,1841) ،A. fabae (Scopoli, 1763) ، (Glover,1877) A. gossypii،Acyrthosiphon pisum (Harris,1776) ،Myzus persicae (Sulzer,1776) ،M. certus (Walker,1849) ،Brachycaudus helichrysi (Kaltenbach,1843) در اقلیم های کشاورزی ایران برای اولین بار با استفاده از هشت متغیر زیست اقلیمی و نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و Maxent روی 387 نمونه از 360 منطقه کشور مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات جغرافیایی نقاط نمونه برداری شده در نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی وارد و نقشه پراکنش اقلیمی گونه‌ها ترسیم شد. با استفاده از نرم‌افزار Maxent و اطلاعات فوق نقشه‌های مدل پراکنش فعلی، پتانسیل پراکنش و زیستگاه‌های مناسب برای حضور گونه‌ها به دست آمد. تحلیل جک‌نایف برای تعیین میزان مشارکت متغیرها در مدل پراکنش انجام گرفت. نتایج نشان داد که مناطق مرکزی (استان یزد، شمال کرمان، شمال شرق اصفهان، جنوب سمنان و شمال سیستان) مناطق نامناسب و شمال و شمال غرب ایران با شرایط اقلیمی نیمه خشک مناسب‌ترین مناطق برای حضور گونه‌ها است. بر اساس نتایج حاصل از برآیند مدل‌ها، مهم‌ترین فاکتورهای زیستی اقلیمی موثر در پراکنش این گونه‌ها متغیرهای ، دامنه میانگین دمای ماهانه (bio2)، میانگین دمای سالانه (bio1)، بارندگی سالانه (bio12) حداکثر دما در گرمترین ماه (bio5)، به ترتیب با ، %5/29، %9/19، %13، 6/5% مشارکت تعیین شدند. با توجه به فاکتور AUC بالای 8/0 مدل سازی پیش بینی پراکنش جغرافیایی گونه ها با استفاده از نرم افزار Maxent براساس متغیرهای محیطی پیش بینی مناسبی از پراکنش گونه ها به دست داد.
کلیدواژه ها