ارزیابی تاثیر دزهای اشعه گاما روی مراحل زیستی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculatus (F) (Coleoptera: Bruchidae)

عنوان دوره: اولین کنگره بین المللی حشره شناسی ایران

سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات، Callosobruchus maculatus (F., 1775) ، یکی از آفات مهم لوبیا چشم‌بلبلی درمحیط‌های انباری است. به کارگیری روش‌های پرتودهی به دلیل کنترل پیوسته آفت، کاهش مسائل بهداشتی و زیست‌محیطی از روشهای ایمن‌ محسوب میگردند. ارزیابی تاثیر دزهای مختلف پرتوگاما کبالت 60 (Co60) روی مقدار ازت و درصد پروتئین، میزان خسارت آفت، مراحل رشدی و میزان زادآوری این آفت در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. افزایش مقادیر پرتو گاما در مقدار ازت و درصد پروتئین لوبیا چشم‌بلبلی تفاوتی نشان نداد ولی میزان خسارت مراحل لاروی و بالغ این آفت نسبت به تیمار شاهد درحدود 28% برآورد گردید. کارائی دزهای 5، 10، 15، 20 و 25 گری اشعه گاما در زنده مانی تخم دو روزه آفت تا حشره بالغ به ترتیب 41% ،45%، 7%، 2% و 3% به نتیجه رسید، اما تلفات کامل توسط دزهای بالاتر از30 گری روی تخم دو روزه بدست آمد. لاروهای پنج الی شش روزه این آفت که با مقادیر 30، 40، 50، 60 و 70 گری اشعه گاما پرتوتابی شده بودند با تلفات کامل و عدم ورود به مرحله شفیرگی همراه شد. تاثیر دز 20 گری اشعه گاما بر روی شفیره 80% تلفات داشت ، اما مقادیر بالاتر از 30 گری باتلفات کامل آن همراه شد. پرتودهی دزهای 30، 40، 50، 60، 70 و80 گری روی جمعیت هم سن و بالغ آفت نشان داد دزهای 30 الی 60 گری بیش از 50 % کاهش تخم‌ریزی را بوجود آورد و دزهای بالاتر از تفریح تخم‌ها جلوگیری کرد. تاثیر موثر دزهای مختلف اشعه گاما روی مراحل زیستی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات روش ایمن برای کنترل این آفت انباری می‌باشد.

سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات؛ اشعه گاما؛ لوبیا چشم بلبلی؛ کنترل؛ آفت انباری