پارامترهای رشد جمعیت و جدول زندگی بید گوجه‌فرنگی(Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae روی دو رقم گوجه‌فرنگی در شرایط آزمایشگاهی

عنوان دوره: اولین کنگره بین المللی حشره شناسی ایران

روشنک قربانی؛ حسین اللهیاری؛ شهرام فرخی

بید گوجه فرنگی (Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidaeدر ایران جزء آفات قرنطینه‌ای بوده که اخیراً در اکثر مناطق کشور گسترش یافته و تبدیل به یکی از آفات درجه یک و خطرناک مزارع گوجه فرنگی شده است. نمو، تولید‌ مثل و جدول زندگی این آفت روی دو رقم گوجه‌فرنگی (Mobil) و (Riogrand) در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ±60 درصد و دوره نوری 16ساعت روشنایی، 8 ساعت تاریکی ) مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های جدول زندگی بر اساس تئوری جدول زندگی سنی- مرحله رشدی دوجنسی تجزیه تحلیل گردید. طول دوره رشدی پیش از بلوغ این آفت روی رقم‌های مذکور به ترتیب 301/0±85/20 و 37/0±4/21 و طول دوره تخمریزی به ترتیب 58/0±81/12 و 43/0±16/12روز محاسبه گردید. ماده‌ها نیز به‌‌طور میانگین به‌ترتیب 24/11±29/210 و 8/10±95/120 تخم گذاشتند. بیشترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولیدمثل (R0) و کوتاهترین طول دوره یک نسل جمعیت (T) به‌ترتیب 0058/0±1580/0 (روز-1)، 0068/0±1710/1 (روز-1)، 44/10±6/73 (نتاج) و 35/0±21/27 روز روی رقم Mobil به‌دست آمد. بنابراین با توجه به خصوصیات زیستی و پارامترهای جدول زندگی، رقم Riogrand مقاومت بیشتری در مقابل افزایش جمعیت این آفت نشان داد.

کلمات کلیدی: بید گوجه فرنگی؛ جدول زندگی دو جنسی؛ دموگرافی