عنوان دوره: اولین کنگره بین المللی حشره شناسی ایران

الهام جهانی فرد؛ شاهرخ نویدپور؛ بهزاد مسیحی پور؛ اسماعیل علیزاده

عقربها مهمترین معضلات بهداشتی بوده که شناسایی آنها بویژه در خانواده بوتیده به دلیل تنوع زیاد و اهمیتشان در ساخت آنتی ونوم الزامی می‌باشد. امروزه از موهای حساسی به نام تریکوبتری در رده‌بندی عقربها استفاده می شود. تریکوبتریها که در روی پدیپالپ قرار دارند با درنظرگرفتن تعداد و موقعیت، از نظر رده بندی تا حد خانواده و جنس دارای اهمیت هستند. در این مطالعه عقربها از مناطق مختلف استان خوزستان جمع آوری و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند. از بخش های مختلف پدیپالپ عکس تهیه گردید. سپس این عکسها برای تعیین موقعیت تریکوبتری ها درهمه نمونه های جمع آوری شده بررسی و برای هر گونه الگویی شماتیک ترسیم گردید. در بررسی الگوی تریکوبتری عقربهای خانواده بوتیده مشخص شد که این خانواده دارای ارتوبتریوتاکسی تیپ A است. براساس بررسی الگوی تریکوبتری روی پدیپالپ (ران، زانو، مانوس و انگشت ثابت)، عقربهای خانواده بوتیده به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول: عقربهای جنس‌های Apistobuthus، Mesobuthus، Androctonus، Odontobuthus،Compsobuthus، Hottentotta و Razianus.گروه دوم : عقرب جنس Vachoniolus .گروه سوم: عقربهای جنس Orthochirus . در عقربهای جنس‌های Apistobuthus، Mesobuthus، Androctonus، Odontobuthus، Orthochirus و Compsobuthus تریکوبتری های et و est انگشت ثابت، در بین تریکوبتریهای dt و db قرار دارند. در Razianus تریکوبتری db موازی با تریکوبتری est قرار دارد و et بین db و dt می باشد.در Hottentotta khoozestanus ، dt و db در بالای et قرار دارد در صورتی که در H. zagrosensis، H. schach و H. saulcyi تریکوبتری db در انگشت ثابت بین et و est قرار دارد. با مطالعه تریکوبتریها در Orthochirus تفاوت در تعداد یا اندازه تریکوبتری d2 در سطح پشتی ران مشاهده شد. در برخی از نمونه ها تریکوبتری d2به صورت petite بوده و در تعدادی از نمونه ها تریکوبتری وجود نداشت. با بررسی موقعیت تریکوبتری های سطح پشتی زانو نسبت به کارن DMc مشخص گردید که در تمام جنس های این خانواده تریکوبتری d3 به صورت داخلی (بین کارن پشتی داخلی و کارن میانی پشتی) قرار دارد و فقط تریکوبتری d4 خارجی (بین کارن میانی پشتی و کارن پشتی خارجی قرار دارد) است. این پژوهش برای اولین بار در ایران انجام گرفته است که از نتایج آن نوشتن کلید شناسایی عقربهای خانواده بوتیده براساس الگوی تریکوبتری می باشد.

تریکوبتری- خانواده بوتیده- پدیپالپ